Εντάξει αστειεύομαι. Michaella σε ευχαριστώ πάρα πολύ που εμπιστεύεσαι το CNC Minus TV για να γράφεις τα comment των 1000 λέξεων σου (το παραδέχομαι, θέλω να τα διαβάζω). Περιμένω και τα επόμενα.
-
Exploding the media myths [1]
Η Αντικειμενικότητα
Ήρθε η νέα καθηγήτρια στην τάξη της δημοσιογραφίας. Για τους φοιτητές είναι παράδεισος όταν ο καθηγητής εξασκεί το επάγγελμα παράλληλα με την ακαδημαϊκή του καριέρα, καθώς έτσι μαθαίνεις τα μικρά μυστικά και την ουσία, πέρα από τη θεωρεία. Καλή περίπτωση η νέα καθηγήτρια. Εργάζεται στην Guardian, μια εφημερίδα παγκοσμίου φήμης και φάνηκε να ξέρει πολλά. Προηγουμένως εργαζόταν στην Times. Τέλια φάση.
Ξεκίνησε το seminar ρωτώντας μας να της πούμε όλοι από ένα σκοπό ύπαρξης των δημοσιογράφων. Έγραφε τις λεξούλες που λέγαμε με την σειρά στον πίνακα και στο τέλος πρόσθεσε τις δικές τις, σε μερικά πραγματάκια που είχαμε αφήσει πίσω εμείς. Έγραψα στο σημειωματάριο:
- To inform (να ενημερώνει)
- To probe (να διερευνά)
- To contact (να έρχεται σε επαφή)
- To communicate messages (να περνά μηνύματα)
- To address the truth (να ‘προσφωνεί’ την αλήθεια)
- To record information (να καταγράφει πληροφορίες)
- To contextualize information (να συγκροτεί πληροφορίες, να τις θέτει σε ευρύτερο πλαίσιο)
- To analyse (να αναλύει)
- To investigate (να ψάχνει)
- To bring out points of view (να παρουσιάζει οπτικές γωνίες)
- To assess contradicting information (να εκτιμά αντικρουόμενες πληροφορίες)
- To make sense of history (να δημιουργεί αντίληψη της ιστορίας)
- To educate (να εκπαιδεύει)
- To entertain (να διασκεδάζει)
Ναι καλά προσέξατε, το να είναι αντικειμενικοί ή αμερόληπτοι, η πάγια και απόλυτη απαίτηση των Κυπρίων αναγνωστών, τηλεθεατών και αρκετών επισκεπτών αυτού του blog, δε διδάσκεται στα πανεπιστήμια του κόσμου ως σκοπός των εκκολαπτόμενων δημοσιογράφων. Μάλιστα, κατά την προσωπική μου άποψη, λειτουργεί αντίθετα με τους πραγματικούς σκοπούς ενός δημοσιογράφου, όπως τουλάχιστον τους έχω πρόσφατα διδαχθεί. Πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να εκτιμήσει ποια πλευρά έχει δίκαιο χωρίς να πάρει το μέρος της; Πώς είναι δυνατόν να πει την αλήθεια, όταν δεν επιλέξει την πληροφορία εκείνη που βάσει της έρευνάς του είναι και η πιο αληθινή; Πώς είναι δυνατόν να αναλύει, χωρίς να επιστρατεύει τις προσωπικές του γνώσεις και απόψεις;
Μια από τις πιο συχνές προτροπές που εισπράττω είναι η ακόλουθη: «όταν με το καλό γίνεις δημοσιογράφος να είσαι αντικειμενική, όχι σαν τους άλλους». Συμβουλή καθαρά κυπριακή, την οποία ουδέποτε άκουσα να βγαίνει από τα χείλη κάποιου ξένου γνωστού μου ή υπό οποιεσδήποτε περιστάσεις στο εξωτερικό. Ο λόγος που αποτελεί διακαή πόθο μόνο των Κύπριων γνωστών μου είναι πολύ απλός: μόνο στην Κύπρο έχουμε την απαίτηση από κάποιον λειτουργό του τύπου να μην έχει άποψη. Στην ουσία αντικειμενικός δημοσιογράφος είναι αυτός που παραθέτει όλα τα γεγονότα, ούτως ώστε ο αναγνώστής του να είναι σε θέση να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Το γεγονός πως δεν έχουν όλοι επαρκείς γνώσεις ή κριτική άποψη ώστε να διαμορφώσουν δική τους γνώμη, δεν αποτελεί λόγο ο συντάκτης να μην κάνει σωστά τη δουλειά του και να μην αναλύσει, να μην εκτιμήσει, να μην επιχειρήσει μια υπέρβαση. Άλλωστε, το να λάβεις το μέρος κάποιου ή να καθοδηγήσεις τη ροή της σκέψης του αναγνώστη προς την κατεύθυνση που θεωρείς εσύ σωστή, δε δείχνει έλλειψη αντικειμενικότητας αλλά πραγματική αντίληψη της περίστασης.
Ίσως το τηλεκοντρόλ να μπορούσε να μας διαφωτίσει περισσότερο σε αυτό τον τομέα, μιας και είναι το δικό της «χωράφι», αλλά εγώ νομίζω ότι υπάρχει περίπτωση να αποδώσει κάποιος τα γεγονότα χωρίς να βάλει τη δική του σφραγίδα σε αυτά, καθώς η γλώσσα, ιδιαιτέρως η δική μας, σε εξαναγκάζει να περιγράψεις, εκτός από το να καταγράψεις. Οι δημοσιογράφοι δεν κάνουν λίστες του στυλ 1) γάτα 2) πηδώ 3) τραπέζι 4) αρπάζω 5) ψάρι 6) πιάτο, αλλά προτάσεις του στυλ «η γάτα πήδηξε πάνω στο τραπέζι και άρπαξε το ψάρι από το πιάτο» και συνεπώς συνθέτουν τα γεγονότα με τον τρόπο τους κατά τη διαδικασία αυτή.
Το να παραθέτεις γεγονότα είναι πολύ εύκολο. Μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με τις εκθέσεις που γράφουν στο δημοτικό με τίτλο «τι έκανα εχτές», μόνο που γράφεις τι έκανε κάποιος άλλος εχτές. Αυτό μπορεί να το κάνει ο οποιοσδήποτε διαθέτει «πέννα» ή μπορεί να χειριστεί καλά τη γλώσσα. Γι’ αυτό δε διδάσκεται στο πανεπιστήμιο. Στο πρώτο μάθημα, στο πρώτο έτος, μας είπαν καθαρά «You are already writers, otherwise you would not be here», επειδή τους ήταν αδιανόητο ότι ήθελε να σπουδάσει κάποιος δημοσιογραφία, χωρίς να διαθέτει αυτή τη βασική ικανότητα. Στο πανεπιστήμιο προσπαθούν να σου δώσουν όλα τα εφόδια που μπορείς να αποκομίσεις από τη θεωρεία, ώστε να κάνεις αυτό που οι Κύπριοι θεωρούν έλλειψη αντικειμενικότητας: βασική ανάλυση των γεγονότων που παραθέτεις. Διδάσκεσαι σημειολογία, ώστε να αντιλαμβάνεσαι πλήρως τη δύναμη των μηνυμάτων που στέλνεις και τις μεθόδους που μπορούν να αξιοποιηθούν μέσα από τη γλώσσα. Διδάσκεσαι κοινωνική γλωσσολογία, για να καταλάβεις πόσο αντίκτυπο έχει η έκφραση σου στην κουλτούρα των αναγνωστών σου. Διδάσκεσαι δεοντολογία και ethics, ώστε να είσαι πάνω απ’ όλα σωστός. Διδάσκεσαι πτυχές της νομικής, των πολιτικών επιστημών, της κοινωνιολογίας, της ψυχολογίας και του marketing. Διδάσκεσαι πως να χειρίζεσαι ευαίσθητες πληροφορίες, πως να προστατεύεις τις πηγές σου, πως να σχεδιάζεις πολιτικές εκστρατείες. Διδάσκεσαι- όσο κι αν δεν θα σας αρέσει αυτό- προπαγάνδα! Γιατί όλα αυτά μαζί, και αναλόγως της περίπτωσης, είναι που συνθέτουν το κείμενό σου. Τα γεγονότα είναι μόνο η βάση του.
Συνεπώς, προσωπικά τουλάχιστον, θεωρώ αυτή την «εμμονή» που υπάρχει στην Κύπρο εντελώς άκυρη. Θα μπορούσα να πάω με την μόδα της εποχής και να πω «αν δεν μπορείτε να αποφασίσετε μόνοι σας και παραπονιέστε γιατί οι δημοσιογράφοι σας παρασύρουν, δε φταίμε εμείς», αλλά δε θα το κάνω. Γιατί πιστεύω ότι με την συνεχή επιμόρφωση και την ενασχόληση με τα κοινά, ο οποιοσδήποτε άνθρωπος είναι σε θέση να κρίνει, να επικρίνει και να κατακρίνει πράγματα. Απλά χρειάζεται κάποιον να ανακρίνει στη θέση του. Κι αν το να κάνω σωστά τη δουλειά μου, βάσει των ικανοτήτων που καλλιεργώ τώρα που μαθαίνω στο πανεπιστήμιο θεωρείται από κάποιους έλλειψη αντικειμενικότητας, είμαι έτοιμη να δηλώσω «ένοχη» για το «έγκλημα». Στα «σκέφτομαι και γράφω» ήμουν πολύ καλή στο δημοτικό. Τώρα διασταύρωσα την Ευρώπη για να μάθω να κάνω κάτι περισσότερο από αυτό και δεν σκοπεύω να ενδώσω σε παλινδρομήσεις, για χάρη κάποιων ανθρώπων που έχουν την απαίτηση να κάνω τη δική μου δουλειά, όπως εκείνοι νομίζουν καλύτερα. Πιστεύω το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους που βρίσκονται ήδη στο επάγγελμα και διαθέτουν εκτός από ακαδημαϊκές γνώσεις και πλούσια εμπειρία.
Υστερόγραφο:
Έτσι για να προλάβω τους πυροβολισμούς... Δεν ισχυρίζομαι ότι γνωρίζω τα πάντα για τον χώρο των media. Αντιθέτως, παραδέχομαι ότι ξέρω πολύ λίγα, ιδιαίτερα σε σχέση με τους ανθρώπους που έφαγαν την ενημέρωση με το κουταλάκι. Όλα όσα έγραψα πιο πάνω είναι καθαρά προσωπικές μου απόψεις, όπως τις διαμόρφωσα από τη συνεχή μου έρευνα, τριβή και επαφή με το αντικείμενο, σε συνδυασμό με το λίγο που έχω δουλέψει. Τα παραθέτω εδώ, γιατί πιστεύω ότι αυτό είναι το καλύτερο κυπριακό media blog και γιατί θέλω να «μεταγγίσω» στους αναγνώστες τους δικούς μου προβληματισμούς και αντιδράσεις, σε κάποια θέματα που συνεχώς κάνουν την εμφάνισή τους όσο αφορά τον «κόσμο» στον οποίο δειλά δειλά προσπαθώ να εισβάλω και θα επανέλθω και μελλοντικά (εάν ο minus συνεχίσει να μου προσφέρει το βήμα). Επέλεξα ένα «ξένο» τίτλο, το “exploding the media myths” γιατί θεωρώ ότι αυτό ακριβώς κάνω: τινάζω στον αέρα κάποια πράγματα που θεωρώ μύθους, αλλά έχουν καταντήσει κατεστημένα. Ελπίζω να μην σας κούρασα. michaella
Quiz: με βάση όλα αυτά που έγραψα, ποιο νομίζετε ότι ήταν το δικό μου σημείο στον πίνακα, στο οποίο η καθηγήτρια ανταποκρίθηκε λέγοντας «oh! very well young lady! »; =)
